Klassenklimaat

Het scholingsaanbod voor 2023-2024 staat online

by Wim Bielderman on 2 januari 2023 Reacties uitgeschakeld voor Het scholingsaanbod voor 2023-2024 staat online

Dé perfecte fundering voor alle gangbare sociaal emotionele methoden!

Ontwikkeltaal.nl

Ontwikkeltaal.nl is een landelijk kennisplatform voor het onderwijs dat met trainingen, trajecten en coaching in de eigen onderwijspraktijk de leraar ondersteunt in de pedagogische kant van zijn onderwijs: het realiseren van een ontwikkelgericht klimaat in de klas waarbinnen een hoge mate van welbevinden wordt ervaren.

Naast aandacht voor de didactische vaardigheden van onderwijsprofessionals is er er terecht steeds meer expliciete aandacht voor de pedagogische vaardigheden. Ontwikkeltaal is de perfecte pedagogische fundering hiervoor. De complete inhoud van de toolset van Ontwikkeltaal.nl is het best te omschrijven als een goed gevulde en georganiseerde gereedschapskist voor leraren; met infographics, denkkaders en een helpende woordenschat ten behoeve van de benadering van Gedrag, Welbevinden en het Klimaat in de klas.

read more
Wim BieldermanHet scholingsaanbod voor 2023-2024 staat online

Investeren in mentaal welbevinden: luxe of pure noodzaak?

by Wim Bielderman on 15 april 2021 Reacties uitgeschakeld voor Investeren in mentaal welbevinden: luxe of pure noodzaak?

Het begrip mentaal welbevinden is een makkelijk slachtoffer voor criticasters. WAT EEN OVERDREVEN GEDOE! HET LEVEN IS ECHT NIET ALTIJD FIJN EN GEZELLIG HOOR! ECHT IETS VOOR CURLINGOPVOEDERS EN SOFTIES! Hebben deze criticasters een punt? Is een hoge mate van welbevinden binnen het onderwijs inderdaad een luxe? Of is het echt pure noodzaak?

Nationaal Programma Onderwijs [NPO]

Mentaal welbevinden staat voor de mate waarin iemand zich mentaal goed voelt. Welbevinden gaat dus over lekker in je vel zitten. Maar, net als overal, wordt ook binnen het onderwijs niet door iedereen een hoge mate van mentaal welbevinden ervaren. Het is misschien ook een utopie om te stellen dat dit voor iedereen een haalbaar doel zou kunnen zijn. Het Nationaal Programma Onderwijs [NPO] geeft echter wel ruimschoots aandacht aan, en stelt budget beschikbaar om de mate van mentaal welbevinden te verhogen binnen het onderwijs. Laten we eens een stap terug doen en eerst gaan kijken naar het WAAROM, en daarna wellicht naar het HOE.

Waar doen we het allemaal voor?

Als je de taak van een leraar, de school, het onderwijs zo plat mogelijk slaat, dan is de primaire taak die overblijft het faciliteren van de ontwikkeling van de leerling in de breedste zin van het woord. Het streven is vanzelfsprekend dat we deze ontwikkeling zo optimaal mogelijk willen laten verlopen.  Binnen deze ontwikkeling staat een orgaan centraal: het menselijke brein. De vraag is dus hoe we het brein zodanig kunnen tweaken, dat deze tot optimale ontwikkeling in staat wordt gesteld.

De werking van ons brein

Zelf ben ik er soms een beetje allergisch voor, maar we ontkomen er niet aan om eerst even een kort stukje theorie over de werking van het brein te verkennen. Het menselijke brein kent grofweg drie systemen:

  1. Gevaarsysteem, gericht op bescherming [agressie, angst, afkeer, vechten, vluchten en bevriezen.
  2. Jaagsysteem, gericht op beloning [opwinding, begeren, streven, winnen en consumeren].
  3. Kalmeringssysteem, gericht op verbinding [veilig, kalm, verbonden, vriendelijk, zorgzaam en behulpzaam]

Als het gevaarsysteem of het jaagsysteem overwegend actief is, dan wordt er in mindere of hogere mate stress ervaren. Daarnaast wordt de aandacht vernauwd. Bij beide systemen wordt het lichaam in zijn geheel voorbereid op actie; alle lichamelijke en mentale energie wordt klaargezet om te jagen of het gevaar te bestrijden.

Als het kalmeringssysteem actief is wordt er geen noemenswaardige stress ervaren en is er juist een verbrede aandacht.  Als dit systeem actief is worden de lichamelijke en mentale energie aangevuld; het lichaam wordt voorbereid om zich te ontwikkelen.

De ontwikkeling optimaal faciliteren #waarom

Als we dan weer terug gaan naar ons hoofddoel, het optimaal faciliteren van de ontwikkeling van de leerlingen, dan kunnen we dit alleen verwezenlijken als het kalmeringssysteem overwegend actief is. Alleen als dit systeem actief is heeft de leerling voldoende mentale en lichamelijke energie beschikbaar om te komen tot een optimale ontwikkeling. Met name als het gevaarsysteem actief is, is er simpelweg geen mentale energie meer beschikbaar voor ontwikkeling. Met andere woorden, alleen als de leerling een hoge mate van welbevinden ervaart is deze in staat om zich optimaal te ontplooien. Welbevinden is dan ook geen doel op zich maar het is een harde voorwaarde om te kunnen komen tot leren, om te komen tot een optimale ontwikkeling!

Hoge mate van welbevinden = energie beschikbaar voor een optimale ontwikkeling.

Lage mate van welbevinden = onvoldoende energie beschikbaar voor een optimale ontwikkeling.

De mate van welbevinden verhogen #hoe

Nu we hebben vastgesteld dat investeren in welbevinden geen luxe is, maar pure noodzaak kunnen we ons richten op de hoe-vraag.

De oneindige cyclus van gevoel, gedachten en gedrag ligt aan de basis van welbevinden; op elk moment van de dag. Wil je het welbevinden beïnvloeden, dan is inzicht hierin van primair belang. Zonder inzicht in deze cyclus zit de automatische-piloot van het brein aan het stuur. Je functioneert dan onbewust op jouw instincten en automatismen. Dit kunnen ook niet-helpende automatismen zijn. Inzicht in de cyclus zorgt ervoor dat de controlekamer van het brein bij het proces betrokken wordt. Daardoor krijg je meer controle over jouw eigen eindeloze cyclus van gevoel, gedachten en gedrag; je krijgt dan de mogelijkheid om mee te sturen!

Name it to change it

Het verhogen van dit zelfbewustzijn  is één van de vier ontwikkelkrachten. De overige drie ontwikkelkrachten zijn zelfvertrouwen, doelgerichtheid en veerkracht. Interventies om de mate van welbevinden te verhogen zouden er dus op gericht moeten zijn deze ontwikkelkrachten te versterken.

De vertaling naar de onderwijspraktijk

Om deze ontwikkelkrachten te versterken zijn diverse methodieken beschikbaar. Ben je nieuwsgierig geworden en wil je meer informatie over het HOE?

 

Wil je meer inzicht in de achtergronden van welbevinden, gedrag, mogelijk aanpakgedrag en beschikbare effectieve hulpmiddelen? Kijk dan bij onze artikelen, downloads en naar ons aanbod [team]trainingen op ontwikkeltaal.nl.

read more
Wim BieldermanInvesteren in mentaal welbevinden: luxe of pure noodzaak?

Gedragsregulering | Het BreinPannetjes Model

by Wim Bielderman on 16 december 2020 Reacties uitgeschakeld voor Gedragsregulering | Het BreinPannetjes Model
Inzicht in eigen gedrag, gedachten en emoties is de basis voor gedragsverandering. Ook leerlingen hebben dat inzicht nodig om hun gedrag aan te kunnen passen. Het BreinPannetjes Model is hierbij een eenduidig en handig hulpmiddel.

Hoe voel jij je?

Gedrag ontstaat niet zomaar uit het niets. Gedrag ontstaat uit een cocktail van emoties, gevoelens, ervaringen en gedachten. Deze cocktail, de status, is de belangrijkste voorspeller van gedrag. Daarom is het voor jou als leraar belangrijk dat je weet wat de status van de leerling is. Hierbij kan BreinPannetjes Model helpen. Dit model onderscheidt vijf stadia:

1. Ik voel mij prettig, rustig, fijn, in balans, …..
#chill

2. onrustig, ongeduldig, een beetje geïrriteerd, …..
#ikkanmijmindergoedbeheersen

3. geïrriteerd, opgefokt, super ongeduldig, …..
#ikkanmijnietgoedbeheersen

4. kwaad, gestrest, angstig, wanhopig, …..
#ikkanmijnietbeheersen

5. Ik bevries, vlucht of vecht, ik ……
#noodtoestand

Wat moet je weten over het brein? #Breinologie

Er is al veel onderzoek gedaan naar de wondere wereld van het brein. Vrijwel dagelijks worden er nog tal van nieuwe ontdekkingen gedaan en worden onderzoeken gepubliceerd die zeer relevant zijn voor het onderwijs.
Dat emoties een enorme invloed hebben op de werking van ons brein (dus ook dat van de leerlingen) is al jaren bekend. Maar hoe ziet dat er dan uit in de praktijk?

De verschillende BreinPannetjes

Voelt een leerling zich goed, dan is er sprake van BreinPannetje 1: prettig, rustig, fijn, in balans. Het brein van de leerling kan zich volop wijden aan zijn taak. Of het nu om het verwerken van de lesstof, concentreren, samenwerken met klasgenoten of het vertonen van aangepast gedrag gaat, het lukt over het algemeen allemaal prima. Het brein kan gewoonweg alle beschikbare capaciteit inzetten om de leerling te laten doen wat er wordt verwacht.

Helaas voelen sommige leerlingen zich niet de hele dag chill. Stel je voor dat een leerling slecht heeft geslapen, ’s morgens al een vervelend akkefietje met zijn vader heeft gehad en zich ook nog eens moest haasten om op tijd op school te komen. Je kunt je voorstellen dat deze leerling dan op school komt met een BreinPannetje 3 of 4: onrustig, geïrriteerd, opgefokt, super ongeduldig, kwaad, gestrest, angstig, wanhopig. Dat heeft meerdere gevolgen. Zo zal de leerling weinig tot geen mentale energie tot zijn beschikking hebben. Dat maakt het lastig voor hem om te doen wat wordt gevraagd: het verwerken van de lesstof, concentreren, samenwerken met klasgenoten en aangepast gedrag vertonen in de klas. De leerling heeft bovendien nog maar een bijzonder kleine aanleiding nodig om door te schieten naar het BreinPannetje 5.

In deze staat kan de leerling zich niet meer beheersen; hij zal bevriezen, vluchten of het gevecht aangaan. #noodtoestand.

Voorkomen is beter, maar hoe?

Het is eerst en vooral de verantwoordelijkheid van de leerling zelf om ervoor te zorgen dat hij lekker in zijn vel blijft zitten. Hierbij kan een leerling soms echter wel een extra zetje gebruiken. Het BreinPannetjes Model biedt hierbij de oplossing.
Het is helpend als de leerling zijn eigen BreinPannetje herkent. Deze herkenning geeft namelijk informatie aan de leraar en aan de leerling. Weet je het BreinPannetje, dan heb je ook inzicht in het gedrag. Dat is de opening voor gesprek, voor zelfreflectie: vat voel ik, wat denk ik, wat doe ik? Zo kun je via een Als-dan-plan gezamenlijk een strategie vinden waarmee de leerling met BreinPannetje 2, 3, 4 of 5 weer terug kan keren naar BreinPannetje 1. #als-dan-plan.

De taal van het BreinPannetjes Model

Het BreinPannetjes Model en het als-dan-plan is een taal die je in de klas spreekt. Zo kun je met jouw leerlingen snel en efficiënt inzicht krijgen in de achtergronden van gedrag en hen aanzetten tot gedragsverandering bij onaangepast gedrag. #gedragsregulering

Downloads

Er zijn verschillende versies van de Welbevindingsthermometer en overzichten van de  BreinPannetjes beschikbaar.

Deze en andere hulpmiddelen kun je downloaden via https://www.ontwikkeltaal.nl/downloads/

 

Wil je meer inzicht in de achtergronden van welbevinden, gedrag, mogelijk aanpakgedrag en beschikbare effectieve hulpmiddelen? Kijk dan bij onze artikelen, downloads en naar ons aanbod [team]trainingen op ontwikkeltaal.nl.

read more
Wim BieldermanGedragsregulering | Het BreinPannetjes Model

Welbevinden in de klas

by Wim Bielderman on 27 juli 2020 Reacties uitgeschakeld voor Welbevinden in de klas

Een leerling komt pas echt tot leren in de klas als deze zich gezien, gehoord en geaccepteerd voelt; het komt de mate van welbevinden van de leerling ten goede. Als leerkracht heb je hierin een sleutelrol. Je kunt hierin aanzienlijk meer bereiken dan je misschien denkt.

De mate van welbevinden in een klas is sterk afhankelijk van het heersende pedagogische klimaat. Maar andersom is dit ook het geval! Als leerlingen individueel een groot (gevoel van) welbevinden ervaren, heeft dit een positief effect op het geheel. Als je dus investeert in alle leerlingen als individu en in de groep in zijn geheel, vergroot je de kans op een open, veilig en kansrijk klassenklimaat. De Cirkel van Welbevinden geeft inzicht in de betekenisvolle aspecten rondom welbevinden in de klas en jouw rol als leraar.

Het 3G-model: de cyclus van gevoel, gedachten en gedrag

De mate van welbevinden is primair afhankelijk van de cyclus van gevoel, gedachten en gedrag.

  • Gevoel: ontstaat op basis van interne prikkels, externe prikkels en emoties.
  • Gedachten: de onbewuste en bewuste denkprocessen.
  • Gedrag: internaliserend of externaliserend gedrag.

Deze cyclus bepaalt hoe jij je op dat moment voelt, wat je denkt en hoe je handelt. Als je dus als leerkracht gedrag wilt veranderen kun je dit bereiken door de prikkeltoevoer, het gevoel en de gedachten te beïnvloeden. Maar hoe doe je dat?

De ontwikkelkrachten

De cyclus van gedrag van leerlingen kan structureel en effectief positief beïnvloed worden. Dit wordt bereikt door de ontwikkelkrachten van de leerlingen – zelfvertrouwen, zelfinzicht, veerkracht en doelgerichtheid – te verstevigen.
Deze ontwikkelkrachten zijn de bouwstenen voor positief, evenwichtig en constructief gedrag.

Vanuit welke houding kun je dat nu het beste doen?

Het vergroten van de ontwikkelkrachten kun je het beste doen vanuit positieve emoties, cognitieve empathie, veiligheid en stabiliteit en taakbewustzijn

Emoties zijn enorm besmettelijk! Als je als leraar veelvuldig vanuit positieve emoties werkt, zal dit dus aanstekelijk zijn voor jouw omgeving, de leerlingen.

Jouw interactie als leraar wordt aanzienlijk effectiever als de leerling verbondenheid ervaart; empathie. De wenselijke houding van een leraar is het tonen van cognitieve empathie. Deze vorm van empathie houdt in dat je de leerling bijstaat vanuit rationele overwegingen [in plaats van emotionele]. Cognitieve empathie wordt ook wel professionele empathie genoemd.

Tot slot: een leerling staat enkel open voor ondersteuning en begeleiding op die momenten dat het voor hem of haar er toe doet. Deze sleutelmomenten zijn het herkennen waard!

Geluk is houden van dat wat je hebt! | welbevinden

Voor informatie over ons trainingsaanbod Welbevinden, Gedrag, Prikkelverwerking en Pedagogisch klimaat in de klas ga naar:

read more
Wim BieldermanWelbevinden in de klas

De 10 geboden voor elke leraar

by Wim Bielderman on 3 juni 2020 Reacties uitgeschakeld voor De 10 geboden voor elke leraar

De 10 geboden voor elke leraar om een fijne én goede leraar te blijven of te worden.  #voorleven

 

  1. Wees jezelf en werk vanuit positieve emoties #aardig #humor
  2. Bied veiligheid en stabiliteit #voorspelbaarheid
  3. Werk vanuit cognitieve empathie, laat je niet meezuigen in emoties #helikopterview
  4. Denk en faciliteer ontwikkeling in kleine stappen #aanmoedigen
  5. Leg de lat hoog voor elke leerling en kijk naar de individuele groei #uitdagen
  6. Benadruk dat inzet voor groei zorgt  en fouten maken en tegenslagen erbij horen #geengroeizondergeknoei
  7. Neem zo objectief mogelijk waar en controleer jouw eigen perspectief
    regelmatig #dynamischperspectief #rechtvaardigheid
  8. Leer de leerling kritisch te zijn #laatjehersenskraken
  9. Bewaak je eigen grenzen #ookmaareenmens
  10. Draag uit dat iedereen uniek is, met zijn eigen kwaliteiten en waarden. #weesjezelf

Mocht je aanvullingen hebben op de 10 geboden voor de leraar, laat het ons gerust weten!

read more
Wim BieldermanDe 10 geboden voor elke leraar

Over Ontwikkeltaal.nl

by Wim Bielderman on 22 maart 2020 Reacties uitgeschakeld voor Over Ontwikkeltaal.nl

Over Ontwikkeltaal.nl

Ontwikkeltaal.nl is een landelijk kennisplatform voor het onderwijs dat met trainingen, trajecten en coaching in de eigen onderwijspraktijk de leraar PO en VO ondersteunt in de pedagogische kant van zijn onderwijs: het realiseren van een ontwikkelgericht klimaat in de klas waarbinnen een hoge mate van welbevinden wordt ervaren.

Het handelingsrepertoire van de onderwijsprofessional wordt verrijkt met praktische tools en inzichten rondom gedrag, klimaat en welbevinden in de klas!

De tools rondom gedrag en een ontwikkelgericht klimaat in de klas geeft aan elke leraar inzichten en praktische handvatten. De affectieve en effectieve benadering verstevigt zowel bij de leerling als bij de leerkracht ontwikkelkrachten zoals zelfvertrouwen, zelfinzicht, doelgerichtheid en veerkracht.

De aangereikte inzichten en handvatten zijn voor de leerlingen helpend op jonge leeftijd en daarnaast ook zeer bruikbaar tijdens hun latere leven.

De complete inhoud van de toolset van Ontwikkeltaal.nl is het best te omschrijven als een goed gevulde en georganiseerde gereedschapskist voor leraren; met infographics, denkkaders en een helpende woordenschat ten behoeve van de benadering van Gedrag, Welbevinden en het Pedagogische Klimaat in de klas.

Het is dé perfecte fundering voor alle gangbare sociaal emotionele methoden!

Ons team

Het ontwikkel- en trainersteam van ontwikkeltaal.nl is samengesteld uit leerkrachten en docenten die ‘met de voeten in de klei’ hebben gestaan. Niet alleen dragen we het onderwijs een warm hart toe; we beschikken ook nog eens allemaal over een ruime eigen onderwijservaring waar we uit putten tijdens de trainingen.

Contact Vrijblijvend kennismakingsgesprek aanvragen

Wim Bielderman, oprichter van Ontwikkeltaal.nl

read more
Wim BieldermanOver Ontwikkeltaal.nl